Palliatieve zorg is zorg die u kunt krijgen wanneer u gehoord heeft dat u niet meer beter kunt worden. Denk hierbij bijvoorbeeld aan kanker, hartfalen, COPD en hersenaandoeningen zoals dementie. De zorg in deze fase kan weken, maanden of jaren duren.
In het kort
Elise van Hoek
Manager Onderzoek & Beleid
Adriana Kater
Beleidsadviseur Onderzoek & Beleid
Chris Develing
Beleidsadviseur Onderzoek & Beleid
Yvonne Geuze
Beleidsadviseur Onderzoek & Beleid
Palliatieve zorg is breder dan ‘zorg in de laatste levensfase’ (ook wel terminale zorg genoemd). De zorg in de palliatieve fase is niet meer gericht op herstel en genezing, maar heeft als doel het draaglijk(er) maken van het leven door het lijden te voorkomen, te verminderen en/of te verlichten. De wensen en keuzes van de patiënt zijn hierbij het uitgangspunt.
Eigenlijk kun je zeggen dat palliatieve zorg totale zorg betreft. Het is gericht op alle aspecten van ons bestaan: lichamelijke, psychische, sociale en spirituele/geestelijke. Denk bijvoorbeeld aan een gesprek over angst of somberheid. Maar ook het inzetten van pijnbestrijding zoals morfine of palliatieve sedatie kan onderdeel van palliatieve zorg zijn.
Een ander kenmerk van goede palliatieve zorg is dat het niet alleen gericht is op de persoon zelf die niet meer beter wordt, maar ook aandacht heeft voor de naaste omgeving van die persoon.
Palliatieve zorg en terminale zorg is niet hetzelfde. Palliatieve zorg is veel breder dan terminale zorg. Vanaf het moment dat u te horen krijgt dat u niet meer beter wordt, is er sprake van palliatieve zorg. Bij een chronische ziekte bijvoorbeeld, kan de fase van palliatieve zorg dus heel lang duren.
Pas als de geschatte levensverwachting enkele weken tot maximaal drie maanden is, is er sprake van palliatief terminale zorg. Deze grens is niet altijd heel duidelijk te trekken. De terminale fase is dus maar een klein deel van de – vaak veel langer durende – palliatieve fase. Het betreft alleen de laatste fase.
De palliatieve fase kan er heel verschillend uitzien. Sommige mensen hebben een chronische ziekte en leven daar jarenlang mee, bij andere mensen gaat de achteruitgang veel sneller. In een PDF-document laten we die verschillende fases zien. Op de afbeelding ziet u alvast een deel van dit document.
Bij een chronische ziekte of in de laatste fase van het leven kunnen verschillende vragen zich opdringen. Op lichamelijk, psychisch of sociaal gebied, maar ook vragen over zingeving. Soms kunnen die vragen elkaar overlappen. In de afbeelding zetten we een aantal voorbeelden op een rij.
Wilt u de afbeelding vergroten? Open de afbeelding dan in een nieuw tabblad of download het PDF-document.
Met palliatieve zorg zet je in op passende zorg aan de hele mens in een van de moeilijkste fases van het leven. Niet het genezen van de (lichamelijke) ziekte staat centraal, maar het welbevinden – naar lichaam, ziel en geest – van de mens. Daarmee richt deze zorg zich op een heel andere manier van ‘heel maken’. Dat past goed in een christelijke visie op leven.
Juist in de palliatieve fase is het heel belangrijk dat er aandacht is voor alle facetten van het leven en de vragen die daarmee samenhangen. Die kunnen heel divers zijn. Het kenmerk van goede palliatieve zorg is dat er aandacht is voor alle vier de gebieden die hierboven in de afbeelding benoemd worden: lichamelijk, psychisch, sociaal en op het gebied van zingeving. Daarmee kun je veel waarde aan het leven toevoegen.
De laatste jaren investeert de overheid flink in het verbeteren en bekend(er) maken van palliatieve zorg. De NPV vindt dat positief, want: hoe meer mensen afweten van de mogelijkheden die palliatieve zorg biedt, hoe meer mensen hiervan gebruik kunnen maken. Zeker te midden van de actuele discussies over actieve levensbeëindiging, is het nodig om te wijzen op de mogelijkheden van palliatieve zorg en op de investeringen die daarin nog nodig zijn.
De NPV maakt zich echter zorgen over het feit dat er in de uitvoering van de overheidsplannen rond het levenseinde een progressieve wind, waarin individualisme en zelfbeschikking centraal staan, voelbaar is. Vaak wordt euthanasie als waardig sluitstuk van een periode van palliatieve zorg gezien. Daarom roept de NPV de overheid op om de inzet op het thema ‘levenseinde’ te laten plaatsvinden in een context met ontzag voor leven en dood en met de erkenning dat onze zelfbeschikking grenzen kent.
De NPV zet zich al ruim veertig jaar in voor de zorg voor het leven. Dat doen we met de NPV-Advieslijn, maar ook praktisch: op diverse plekken in het land leveren lokale afdelingen palliatieve vrijwillige thuishulp.
Bent u geestelijk verzorger of geeft u op een andere manier steun in het pastoraat? De brochure ‘Pastoraat en het levenseinde’ is speciaal geschreven voor geestelijk verzorgers.
Wilt u nadenken over palliatieve zorg en het naderende levenseinde? U kunt de NPV-keuzehulp ‘Tijdig nadenken over het levenseinde’ op uw eigen tempo maken. Heeft u nog vragen, dan kunt u altijd contact opnemen met de NPV-Advieslijn. Zo nodig 24 uur per dag, 7 dagen per week.
De medewerkers van de NPV-Advieslijn beantwoorden graag uw vragen. Zo nodig zelfs 24 uur per dag, 7 dagen per week. Bel gerust!
18 augustus 2021
In veel landen in Europa wordt er stevig gediscussieerd over euthanasie en het legaliseren daarvan. Vaak kijkt men naar Nederland: het eerste land ter wereld dat euthanasie legaliseerde. ‘Het goede voorbeeld’ van een samenleving waarin euthanasie een plek heeft gekregen. Maar veel beleidsmakers en andere partijen staan nog maar aan het begin van dit debat. Om ervoor te zorgen dat zij geïnformeerde beslissingen kunnen nemen over euthanasiekwesties in hun land geeft deze brochure meer informatie over de Nederlandse euthanasiepraktijk: hoe is deze ontstaan en hoe ziet ze er nu uit? Welke lessen kunnen er worden getrokken? De European Christian Political Movement (ECPM) en de NPV-Zorg voor het leven hebben allebei hun eigen expertise op dit terrein. ECPM heeft jarenlange politieke ervaring, de NPV houdt zich al jarenlang bezig met het doordenken van medisch-ethische kwesties, zoals euthanasie. De brochure is in het Engels geschreven. Hieronder vindt u een vertaling van het voorwoord en een link om de brochure te downloaden.
08 oktober 2020
De NPV-themadag voor vrijwilligers stond in het teken van omgaan met dementie en werd (vanwege de corona-maatregelen) verzorgd via een livestream.
05 oktober 2020
Veenendaal, 5 oktober 2020 – 81% van de Nederlanders vertrouwt erop in de laatste levensfase de behandeling en zorg te krijgen die bij hem of haar past. Toch is er werk aan de winkel: 1 op de 9 Nederlanders is bang een sluiproute voor euthanasie te ontvangen en de bekendheid met palliatieve sedatie is gering.
De NPV is er om u van goede informatie te voorzien. Wilt u ons helpen om daar ook in de toekomst mee door te kunnen gaan?
