Overbehandelen betekent: te veel behandelen. Er wordt gekozen voor een medische behandeling waarvan men vooraf al kan inschatten dat die geen nut (meer) heeft voor de patiënt. De patiënt ervaart hierdoor juist extra pijn of moeite die niet door de ziekte komt, maar door de behandeling. Of een behandeling overbehandeling is, hangt sterk af van de ziektefase waarin iemand zich bevindt.
In het kort
Astrid Bokhorst
Medewerker Advies & Toerusting
Ali van Dijk
Medewerker Advies & Toerusting
Rineke Heij
Medewerker Advies & Toerusting
Susanne Postma
Medewerker Advies & Toerusting
Overbehandelen is het kiezen voor medische behandelingen die geen nut (meer) hebben en niet uitgevoerd hadden hoeven worden. Denk bijvoorbeeld aan:
Niet behandelen betekent niet ‘kiezen voor het eigen levenseinde’. Het is onvermijdelijk dat het levenseinde komt en overbehandeling kan het lijden in de laatste levensfase zwaarder maken.
Of een behandeling overbehandeling is, hangt sterk af van de ziektefase waarin iemand zich bevindt. Een behandeling kan in de ene ziektefase overbehandeling zijn, terwijl het in een andere fase een passende behandeling is. Een arts kan u vertellen wat het nut is van een behandeling. Samen met de arts maakt u een keuze of een bepaalde behandeling wel of niet wordt ingezet of dat er beter gekozen kan worden voor passende palliatieve zorg.
Van zorg, aandacht en liefde kun je nooit teveel krijgen. Maar er is verschil tussen goede zorg en behandeling. Kwetsbare ouderen en zieken hebben goede zorg nodig. Dat betekent dat juist artsen zich soms terughoudend moeten opstellen. Artsen baseren zich op medische richtlijnen die voor iedereen gelden. Deze richtlijnen zijn vaak gebaseerd op de situatie van jongere en relatief gezonde mensen. Maar wanneer ouderen bijvoorbeeld een operatie ondergaan, duurt het herstel lang of blijven ze zwakker dan dat ze voor de operatie waren.
Bij het voorkómen van overbehandelen gaat het niet om kosten te besparen. De vraag is: draagt dit bij aan het welzijn van een patiënt? Een opname, narcose, pijn en medicijnen: dat kan veel lijden met zich meebrengen.
Er zijn geen eenvoudige regels te geven voor het nemen van behandelbeslissingen rond het levenseinde. Het vraagt van arts en patiënt zorgvuldigheid, tijd en aandacht om een goede keuze te maken. Elke situatie is anders, elke patiënt heeft andere wensen en behoeften, en het is soms moeilijk om het resultaat van een keuze vooraf in te schatten. Dit NPV-document kan u helpen om tot keuzes te komen.
Wel of niet doorbehandelen: dat is soms een ingewikkelde vraag. Het laat de beperktheid van de mens zien: het leven is niet maakbaar. Binnen de gezondheidszorg kan het soms lijken alsof herstel en genezing te sturen zijn. Maar op momenten dat de behandeling gestopt wordt, besef je dat je geen grip hebt op het leven. Dat kan beangstigend zijn, maar het mag ook een troost zijn om te weten dat het bestaan bij God veilig is. U mag in overleg met de arts en in afhankelijkheid van Hem keuzes maken, wetend dat Hij in Zijn voorzienigheid uw leven stuurt.
Overbehandeling is schadelijk voor de patiënt, maar kost ook geld. Daarom pleit de NPV voor het inzetten van passende zorg en het vermijden van overbehandeling. Er wordt veel geld uitgetrokken voor hoog specialistisch onderzoek naar ernstige, maar zeldzame ziekten. Maar we moeten niet vergeten om gelijkwaardig te investeren in essentiële zorg, zoals huisartsengeneeskunde, verpleegkunde en de ouderenzorg.
Wilt u met iemand praten over uw persoonlijke situatie?
U kunt chatten via het scherm onderin deze pagina of bellen met de Advieslijn: (0318) 54 78 88.
Wilt u eens rustig nadenken over dit onderwerp? U kunt met behulp van onderstaande thema’s en diensten uzelf verdiepen in dit onderwerp en andere vragen die het levenseinde raken.
Voor deze vragen kunt u contact opnemen met de NPV-Advieslijn, zo nodig 24 uur per dag, 7 dagen per week.
NPV-Advieslijn
17 januari 2022
Als iemand worstelt met rouw om verlies van gezondheid of een geliefde, kan elke dag een deprimerende ‘Blue Monday’ zijn. De getroffenen hebben troost en steun nodig, maar lang niet iedereen weet goed hoe ze op pijn en verdriet moeten reageren. In reactie op het advies ‘Stervelingen. Beter samenleven met de dood’ van de Raad Volksgezondheid & Samenleving, hebben ervaringsdeskundigen Peter van den Berg en Pauline Aalbers-Blankenstijn de notitie ‘Van snappen naar proberen te begrijpen’ opgesteld. Ze willen hiermee een bijdrage leveren aan het gesprek in de samenleving, zodat we met elkaar leren luisteren en spreken over lijden, verlies en rouw. Op 17 januari 2022 is deze notitie aangeboden aan Diederik van Dijk, directeur van de NPV-Zorg voor het leven.
27 november 2020
Diep demente patiënten met een wilsverklaring kunnen met de nieuwe euthanasiecode gemakkelijker euthanasie krijgen. Daarmee ontkennen we hun blijvende waardigheid. Dat schrijven Diederik van Dijk en Yvonne Geuze, respectievelijk directeur en beleidsadviseur bij NPV – Zorg voor het leven.
15 oktober 2020
De Nederlandse wet- en regelgeving maakt actieve levensbeëindiging van kinderen onder 1 jaar en van kinderen en volwassenen boven de 12 jaar mogelijk.
De NPV is er om u van goede informatie te voorzien. Wilt u ons helpen om daar ook in de toekomst mee door te kunnen gaan?
