Overbehandelen

Overbehandelen betekent: te veel behandelen. Er wordt gekozen voor een medische behandeling waarvan men vooraf al kan inschatten dat die geen nut (meer) heeft voor de patiënt. De patiënt ervaart hierdoor juist extra pijn of moeite die niet door de ziekte komt, maar door de behandeling. Of een behandeling overbehandeling is, hangt sterk af van de ziektefase waarin iemand zich bevindt.


In het kort 

  • Overbehandeling kan het lijden van een patiënt onnodig zwaarder maken.
  • De NPV pleit voor investeren in passende zorg en voorkomen van overbehandeling.
  • In het document ‘Denklijnen bij moeilijke behandelkeuzes’ geven we handvatten die kunnen helpen om te bepalen wanneer een behandeling zinvol is.
  • Heb je behoefte aan een lezing, toerusting of aan een boek of brochure over dit onderwerp? Ga naar de NPV-Academie!
Overbehandelen

Informatie

Wat is overbehandelen?

Overbehandelen is het kiezen voor medische behandelingen die geen nut (meer) hebben en niet uitgevoerd hadden hoeven worden. Denk bijvoorbeeld aan:

  • Ingrijpende onderzoeken en behandelingen bij een oudere met dementie;
  • Te veel medicijnen, waardoor iemand extra klachten krijgt;
  • Een bestrijding tegen kanker die veel bijwerkingen heeft en nauwelijks iets toevoegt.

Niet behandelen betekent niet ‘kiezen voor het eigen levenseinde’. Het is onvermijdelijk dat het levenseinde komt en overbehandeling kan het lijden in de laatste levensfase zwaarder maken.
Of een behandeling overbehandeling is, hangt sterk af van de ziektefase waarin iemand zich bevindt.  Een behandeling kan in de ene ziektefase overbehandeling zijn, terwijl het in een andere fase een passende behandeling is. Een arts kan u vertellen wat het nut is van een behandeling. Samen met de arts maakt u een keuze of een bepaalde behandeling wel of niet wordt ingezet of dat er beter gekozen kan worden voor passende palliatieve zorg.

Behandelen of zorgen

Van zorg, aandacht en liefde kun je nooit teveel krijgen. Maar er is verschil tussen goede zorg en behandeling. Kwetsbare ouderen en zieken hebben goede zorg nodig. Dat betekent dat juist artsen zich soms terughoudend moeten opstellen. Artsen baseren zich op medische richtlijnen die voor iedereen gelden. Deze richtlijnen zijn vaak gebaseerd op de situatie van jongere en relatief gezonde mensen. Maar wanneer ouderen bijvoorbeeld een operatie ondergaan, duurt het herstel lang of blijven ze zwakker dan dat ze voor de operatie waren.
Bij het voorkómen van overbehandelen gaat het niet om kosten te besparen. De vraag is: draagt dit bij aan het welzijn van een patiënt? Een opname, narcose, pijn en medicijnen: dat kan veel lijden met zich meebrengen.

Er zijn geen eenvoudige regels te geven voor het nemen van behandelbeslissingen rond het levenseinde. Het vraagt van arts en patiënt zorgvuldigheid, tijd en aandacht om een goede keuze te maken.  Elke situatie is anders, elke patiënt heeft andere wensen en behoeften, en het is soms moeilijk om het resultaat van een keuze vooraf in te schatten. Dit NPV-document kan u helpen om tot keuzes te komen.

Opvattingen

Wat vindt de NPV van overbehandelen?

Niet maakbaar

Wel of niet doorbehandelen: dat is soms een ingewikkelde vraag. Het laat de beperktheid van de mens zien: het leven is niet maakbaar. Binnen de gezondheidszorg kan het soms lijken alsof herstel en genezing te sturen zijn. Maar op momenten dat de behandeling gestopt wordt, besef je dat je geen grip hebt op het leven. Dat kan beangstigend zijn, maar het mag ook een troost zijn om te weten dat het bestaan bij God veilig is. U mag in overleg met de arts en in afhankelijkheid van Hem keuzes maken, wetend dat Hij in Zijn voorzienigheid uw leven stuurt.

Passende zorg

Overbehandeling is schadelijk voor de patiënt, maar kost ook geld. Daarom pleit de NPV voor het inzetten van passende zorg en het vermijden van overbehandeling. Er wordt veel geld uitgetrokken voor hoog specialistisch onderzoek naar ernstige, maar zeldzame ziekten. Maar we moeten niet vergeten om gelijkwaardig te investeren in essentiële zorg, zoals huisartsengeneeskunde, verpleegkunde en de ouderenzorg.

Opvattingen

Hulpaanbod

Wilt u met iemand praten over uw persoonlijke situatie? U kunt op ochtenden bellen met de NPV-Advieslijn: (0318) 54 78 88 of op middagen via de pop-up op deze pagina chatten met een van onze medewerkers.

Wilt u zelf eerst rustig nadenken over het onderwerp ‘overbehandelen’? Onderstaande thema’s en diensten helpen u op weg om u te verdiepen in dit thema en in andere vragen die het levenseinde raken. In de NPV-Academie vindt u alle informatie bij elkaar. Hieronder vindt u een greep uit ons aanbod:

"De NPV heeft mij erg goed geholpen!"

Of iets overbehandeling is of juist een goede behandeling is, kan verschillen per situatie. Misschien herkent u een van deze vragen:

  • Is een heupoperatie bij mijn moeder met vergevorderde dementie overbehandelen?
  • Mijn man wil alle mogelijke behandelingen tegen kanker aangrijpen. Is dat wijs?
  • De vrouw van mijn zwager wordt niet meer in het ziekenhuis opgenomen. De arts zegt dat ze daarvoor te zwak is, maar mijn zwager legt zich daar niet bij neer. Hoe moet ik hiermee omgaan?

Voor deze vragen kunt u contact opnemen met de NPV-Advieslijn, zo nodig 24 uur per dag, 7 dagen per week.

NPV-Advieslijn

Gerelateerde nieuwsberichten

Bijdrage NPV voor verkiezingsprogramma’s: ‘Bescherm het leven’

02 augustus 2023

Bijdrage NPV voor verkiezingsprogramma’s: ‘Bescherm het leven’

In november zijn er nieuwe verkiezingen voor de Tweede Kamer. Wat de NPV betreft laten de politieke partijen in hun verkiezingsprogramma’s zien dat zij kiezen voor de zorg voor en de beschermwaardigheid van het leven. In een brief aan de partijen heeft de NPV daarvoor aandachtspunten meegegeven.

Niet behandelen kan beter zijn

03 mei 2018

Niet behandelen kan beter zijn

Meer mensen sterven thuis met sedatie

24 februari 2017

Meer mensen sterven thuis met sedatie