Ivf is een techniek waarbij een eicel van een vrouw bevrucht wordt met een zaadcel van de man in het laboratorium. Het embryo wat hierbij ontstaat, wordt vervolgens teruggeplaatst in de baarmoeder van de vrouw. Als alles goed gaat, kan er een zwangerschap ontstaan.
In het kort
Astrid Bokhorst
Medewerker Advies & Toerusting
Ali van Dijk
Medewerker Advies & Toerusting
Rineke Heij
Medewerker Advies & Toerusting
Susanne Postma
Medewerker Advies & Toerusting
Ivf (de afkorting voor in vitro fertilisatie) wordt ook wel reageerbuisbevruchting genoemd. Bij reageerbuisbevruchting vindt de bevruchting buiten het lichaam van de vrouw plaats. De zaadcel van de man en de eicel van de vrouw worden in een laboratorium onder de juiste omstandigheden bij elkaar gebracht waardoor er bevruchting van de eicel plaats vindt.
Om de eicel van de vrouw in het laboratorium te bevruchten, moet de vrouw eerst hormonen gebruiken zodat er eicellen rijpen in haar lichaam. Vervolgens kunnen deze eicellen via een punctie uit de eierstokken gehaald worden. De man moet zijn zaad geven, wat vervolgens bewerkt wordt zodat het beste zaad overblijft. Meestal worden er meerdere eicellen bevrucht en worden de beste embryo’s geselecteerd. Eén of twee embryo’s worden uiteindelijk in de baarmoeder geplaatst. De andere embryo’s worden vaak ingevroren voor een eventuele volgende poging.
Een echtpaar kan kiezen voor ivf als een zwangerschap niet via de natuurlijke weg tot stand kan komen. Afhankelijk van de oorzaak van verminderde vruchtbaarheid zijn er eventueel ook andere behandelingen mogelijk. Als deze niet mogelijk zijn of zonder resultaat blijven, kan de gynaecoloog een stel wijzen op ivf.
Bij ivf worden eicellen en zaadcellen bij elkaar gebracht in een kweekschaaltje, waarna zaadcellen vervolgens kunnen binnendringen in de eicellen.
Er kunnen situaties zijn dat zaadcellen niet zelf in de eicel kunnen binnendringen. In dat geval is ICSI (intracytoplasmatische spermainjectie) een mogelijkheid. Bij deze methode wordt een zaadcel kunstmatig in een eicel naar binnen gebracht.
Bij ivf ontstaat nieuw menselijk leven. De samensmelting van eicel en zaadcel is het unieke begin van ons mens- zijn. Vanuit de Bijbel wordt duidelijk dat er vanaf het eerste begin bij de bevruchting een leven is ontstaan wat we niet mogen vernietigen. Uit respect voor de Schepper van dat leven is het belangrijk om dit heel prille levensbegin te beschermen.
ivf stelt daarin voor diverse dilemma’s. Het grootste bezwaar bij ivf is dat er embryo’s verloren kunnen gaan. Dit kan komen omdat sommige embryo’s van onvoldoende kwaliteit zijn, of omdat ingevroren embryo’s niet meer nodig zijn als de ivf-poging geslaagd is. Deze embryo’s worden vernietigd.
Andere dilemma’s bij ivf zijn:
Hierna worden de dilemma’s toegelicht.
Het gebruik van hormonen, de punctie, het terugplaatsen van het embryo en de tegenvallers als er geen zwangerschap ontstaat, kunnen zwaar zijn. Daarnaast zijn er ook gezondheidsrisico’s voor zowel de vrouw als het kind. Een voorbeeld van een risico bij de vrouw is overmatige vergroting van de eierstokken als gevolg van de hormoonbehandeling. Het kindje heeft een licht verhoogd risico op een laag geboortegewicht. Langetermijnrisico’s voor kinderen geboren na ivf zijn nog onbekend.
Bij een ivf-traject zijn er soms meerdere goede embryo’s. Eén (soms twee) embryo wordt teruggeplaatst in de baarmoeder. De andere goede embryo’s kunnen worden ingevroren en later worden gebruikt, als de eerste poging bijvoorbeeld niet slaagt. Dit kan tot jaren duren. De ontwikkeling van een embryo wordt op die manier heel lang tot stilstand gebracht. En wie zegt dat de medische of gezinsomstandigheden tijdens de periode van het invriezen niet ingrijpend wijzigen, waardoor terugplaatsing niet meer mogelijk is?
Als stel zou je kunnen bespreken met de arts dat je niet wilt dat er embryo’s verloren gaan. Dan zouden er maar één of twee eicellen bevrucht moeten worden en en beide embryo’s zouden teruggeplaatst moeten worden. Maar niet elke arts zal hieraan mee willen werken. De procedure is namelijk kostbaar. En embryo’s van onvoldoende kwaliteit kunnen niet zomaar teruggeplaatst worden. Het is belangrijk om te weten dat de slagingskans van deze procedure soms een reden kan zijn om af te zien van deze manier van behandelen. Dit hangt samen met de onderliggende oorzaak van de verminderde vruchtbaarheid.
Er is een beperkt aantal klinieken in Nederland bekend die – onder voorwaarden – met deze wens van met name christelijke stellen meegaat.
Bij ivf vindt bevruchting buiten het lichaam van de vrouw plaats. Het kindje ontstaat niet meer vanuit de directe gemeenschap tussen man en vrouw. Christenen maken hierin verschillende afwegingen. In (onder andere) de rooms-katholieke traditie beantwoordt men de vraag ‘Mag je het krijgen van kinderen loskoppelen van de intieme omgang tussen man en vrouw?’ ontkennend.
Het krijgen van kinderen is onlosmakelijk verbonden met het jezelf geven aan elkaar. In het protestantse denken is er meer ruimte om deze twee van elkaar te onderscheiden. In deze lijn van denken worden vruchtbaarheidsbehandelingen gezien als het gebruik maken van middelen die God ons gegeven heeft in de gebrokenheid van het leven. Zoals dat ook het geval is bij andere gezondheidsproblematiek.
Het is dan ethisch gezien te verantwoorden om de technische mogelijkheden te benutten om kinderen te krijgen.
Ivf opent ook een mogelijkheid voor vrouwen die geen eicellen hebben of eicellen van onvoldoende kwaliteit. Zij kunnen ervoor kiezen om een donoreicel te laten bevruchten met het zaad van de vader. Als het embryo teruggeplaatst wordt in de baarmoeder van de vrouw, kan er uiteindelijk een kindje geboren worden wat niet genetisch van de moeder zelf is. Vanuit Bijbels oogpunt ligt hier een grens, omdat er een derde persoon in het huwelijk van één man en één vrouw komt.
De NPV zet zich al ruim veertig jaar in voor de zorg voor het leven. Vanuit christelijk patiëntenperspectief zijn wij dé vraagbaak voor al jouw ethische vragen. Je kunt met deze vragen bij ons terecht voor een deskundig en persoonlijk advies. Wij beschikken over veel inhoudelijke informatie en een uitgebreid netwerk waarmee we je van dienst kunnen zijn. Wil je graag met iemand doorpraten over ivf? Neem dan contact op met de NPV-Advieslijn.
Heb je een vraag vanuit jullie persoonlijke situatie? De NPV-Advieslijn staat voor je klaar! Je kunt contact opnemen via telefoon, e-mail of chat.
Hebben jullie te maken met vragen rond verminderde vruchtbaarheid? En zoeken jullie verdieping en hulp bij de keuzes daarover? Doorloop de keuzehulp ‘Omgaan met verminderde vruchtbaarheid’. Na afronding daarvan bieden we twee opties om jullie keuzeproces verder vorm te geven: een online ontmoeting met deskundigen en een verdiepingsbijeenkomst met andere stellen. Kijk daarvoor in de bibliotheek van de keuzehulp.
Je hebt na het lezen van deze pagina misschien nog wel vragen over jouw persoonlijke situatie. Bijvoorbeeld:
Deze vragen kun je stellen aan de NPV-Advieslijn. Jouw persoonlijke situatie staat dan centraal.
Wil je jezelf eerst nog meer inlezen? Kijk dan onder het kopje ‘Meer weten’.
02 augustus 2023
In november zijn er nieuwe verkiezingen voor de Tweede Kamer. Wat de NPV betreft laten de politieke partijen in hun verkiezingsprogramma’s zien dat zij kiezen voor de zorg voor en de beschermwaardigheid van het leven. In een brief aan de partijen heeft de NPV daarvoor aandachtspunten meegegeven.
01 februari 2023
Mag je embryo’s selecteren op dragerschap van een ernstige ziekte? Wat D66 en VVD betreft, moet dat in de toekomst mogelijk worden. Daarvoor hebben zij een voorstel voor een wetswijziging ingediend. De NPV laat in haar inbreng richting de overheid weten dit geen juiste route te vinden. ‘Het lijden dat deze wijziging moet voorkomen, weegt niet op tegen de impact die embryoselectie (medische term: PGT) heeft. PGT heeft onder anderen invloed op de maatschappij. Maar de wijziging heeft vooral gevolgen voor embryo’s, die bij deze handeling gecreëerd en vernietigd worden.’ Daarnaast ziet de NPV geen noodzaak voor deze wijziging: ‘Er is zelden tot nooit vraag naar.’
14 juni 2022
D66 en VVD hebben initiatiefwetten gemaakt die de embryowet verruimen. De partijen willen vaker embryoselectie toestaan en ook embryokweek voor onderzoek toelaten. Daarmee willen zij lijden in de toekomst voorkomen. ‘Hoe nobel ook, daarvoor wordt menselijk leven vernietigd’, schrijft Eline Gorter daarover in het Katholiek Nieuwsblad.
De NPV is er om u van goede informatie te voorzien. Wilt u ons helpen om daar ook in de toekomst mee door te kunnen gaan?
