Vroeg of laat komt voor ons allemaal het moment waarop het leven stopt. Soms komt dat einde onverwacht, maar veel vaker is er eerst een periode van ziekte en achteruitgang. Nadenken over het levenseinde is niet gemakkelijk, maar wel belangrijk om te doen. U kunt dan ook uw wensen bespreken met uw naaste(n) en arts(en).
In het kort
Astrid Bokhorst
Medewerker Advies & Toerusting
Ali van Dijk
Medewerker Advies & Toerusting
Rineke Heij
Medewerker Advies & Toerusting
Susanne Postma
Medewerker Advies & Toerusting
Nadenken over het levenseinde is niet makkelijk. Dat is niet zo vreemd. Want het doet pijn om te bedenken dat dit leven ooit ophoudt. Mensen noemen verschillende redenen om er nog niet over na te denken:
Misschien heeft u of uw naaste al te maken met vragen rondom het levenseinde. Dat kan moeilijk zijn, omdat u niet precies weet welke keuzes u kunt en wilt maken. Of u weet niet goed wat de laatste wensen zijn van uw naaste. Het is verstandig om op tijd na te denken over uw wensen rondom het levenseinde. Zo kunt u in de laatste levensfase aandacht geven aan de dingen die u écht belangrijk vindt.
Uw situatie kan heel andere vragen geven dan de situatie van iemand anders. Daarom hebben we verschillende themapagina’s over het onderwerp wat u raakt of waar u eens over na wilt denken. Denk bijvoorbeeld aan orgaandonatie, reanimatie, wilsonbekwaamheid, palliatieve zorg of het gebruik van morfine. Onder het kopje ‘Meer weten’ kunt u al deze thema’s vinden.
De NPV vindt het belangrijk dat iedereen nadenkt over het levenseinde. Ook in de politiek en maatschappij vragen we daar graag aandacht voor. De waarde van het leven en passende zorg in iedere levensfase zijn daarbij onze uitgangspunten.
Als christenen geloven we dat het leven door God is gegeven en gewild. Het verdient daarom zorg, aandacht en bescherming. Van het prilste begin tot aan het einde.
Bij passende zorg staat de waarde van het leven voorop. We zorgen voor iemand niet zoláng iemand dat waard is. Dat zou betekenen dat er een einde zou kunnen komen aan het ‘waardevol zijn’. We zorgen juist voor iemand omdát hij of zij dat waard is! We bieden geborgenheid aan elkaar bij lijden en helpen mensen om te leven tot het einde.
In elke fase van het leven, ook als het einde dichterbij komt, is passende zorg het uitgangspunt. Als herstel mogelijk is, is de zorg gericht op genezing. Dit noemen we ook wel curatieve zorg. Maar als herstel niet meer mogelijk is, spreken we over de palliatieve fase. In de palliatieve fase proberen we de situatie van nu in stand te houden. Soms is de zorg gericht op het verminderen van klachten, soms (ook) op het verlengen van leven. In de terminale fase komt het levenseinde onherroepelijk dichtbij. De zorg is dan gericht op het maken van ruimte voor het stervensproces en het verlichten van ernstig lijden rond het sterven.
Sterven is onlosmakelijk verbonden met ons bestaan op aarde. Er komt een moment dat een medische behandeling niet meer kan genezen of zelfs het leven verlengen. Er mag dan ook ruimte zijn om te sterven.
Lees meer over palliatieve zorg op onze themapagina.
Volgens de christelijke levensvisie is het actief beëindigen van een leven nooit een ‘oplossing’. God is Degene Die het leven geeft en neemt. Het is niet aan ons om het einde te bepalen. God geeft waarde aan ons leven, ongeacht onze capaciteiten, ons doen of ons laten. Het leven van iemand met een verstandelijke beperking, een ernstige ziekte of hoge ouderdom is daarom nog steeds waardevol. Dit besef heeft christenen door de eeuwen heen de kracht gegeven om te zorgen voor zieke en kwetsbare mensen.
Maar in Nederland wijzen steeds minder mensen euthanasie af (nog maar 5 procent van de Nederlanders). En: niet alleen terminaal zieke mensen krijgen euthanasie. De laatste jaren is er ook een voorzichtige toename te zien van euthanasie bij chronisch zieke mensen, psychiatrische patiënten, mensen met dementie en mensen met veel verschillende ouderdomsklachten. Tenslotte hoor je ook steeds meer van het begrip ‘voltooid leven’. Het in eigen hand houden van het sterven is voor veel mensen steeds belangrijker. Als NPV blijven we graag aandacht vragen voor het samen dragen van het lijden, naar elkaar omzien en bescherming van het leven van iedereen, ook door de overheid.
Meer lezen over voltooid leven of euthanasie? Klik op de groene woorden.
De NPV kan u helpen om een visie te vormen, in gesprek te gaan en keuzes te maken rondom het levenseinde.
Wilt u algemene informatie?
Heeft u een specifieke vraag over een bepaald onderwerp, zoals reanimatie of morfine?
Wilt u uw wil vastleggen?
17 januari 2022
Als iemand worstelt met rouw om verlies van gezondheid of een geliefde, kan elke dag een deprimerende ‘Blue Monday’ zijn. De getroffenen hebben troost en steun nodig, maar lang niet iedereen weet goed hoe ze op pijn en verdriet moeten reageren. In reactie op het advies ‘Stervelingen. Beter samenleven met de dood’ van de Raad Volksgezondheid & Samenleving, hebben ervaringsdeskundigen Peter van den Berg en Pauline Aalbers-Blankenstijn de notitie ‘Van snappen naar proberen te begrijpen’ opgesteld. Ze willen hiermee een bijdrage leveren aan het gesprek in de samenleving, zodat we met elkaar leren luisteren en spreken over lijden, verlies en rouw. Op 17 januari 2022 is deze notitie aangeboden aan Diederik van Dijk, directeur van de NPV-Zorg voor het leven.
27 november 2020
Diep demente patiënten met een wilsverklaring kunnen met de nieuwe euthanasiecode gemakkelijker euthanasie krijgen. Daarmee ontkennen we hun blijvende waardigheid. Dat schrijven Diederik van Dijk en Yvonne Geuze, respectievelijk directeur en beleidsadviseur bij NPV – Zorg voor het leven.
15 oktober 2020
De Nederlandse wet- en regelgeving maakt actieve levensbeëindiging van kinderen onder 1 jaar en van kinderen en volwassenen boven de 12 jaar mogelijk.
De NPV is er om u van goede informatie te voorzien. Wilt u ons helpen om daar ook in de toekomst mee door te kunnen gaan?
