Wanneer je niet zwanger wordt of wanneer een volgende zwangerschap na de geboorte van je eerste kindje uitblijft, kan dat een hele moeilijke weg zijn in het leven van een echtpaar. Het vraagt bijstellen van verwachtingen, nadenken over de vraag of je medische hulp wilt en misschien accepteren dat er geen kinderen (meer) zullen komen. Daar gaat deze pagina over.
In het kort
[Tekst loopt door onder de afbeelding]
Astrid Bokhorst
Medewerker Advies & Toerusting
Ali van Dijk
Medewerker Advies & Toerusting
Rineke Heij
Medewerker Advies & Toerusting
Susanne Postma
Medewerker Advies & Toerusting
Bij het uitblijven van een zwangerschap zal de huisarts eerst oriënterend onderzoek doen. Afhankelijk van de uitkomst daarvan kan de huisarts kiezen voor afwachtend beleid met gerichte adviezen voor een bepaalde periode. Bij direct aanwijsbare problemen of als een zwangerschap alsnog uitblijft, zal de huisarts verwijzen naar de gynaecoloog.
Een oriënterend vruchtbaarheidsonderzoek bij zowel man als vrouw zal dan de start van het traject zijn. Denk hierbij aan echografisch onderzoek bij de vrouw, zaadonderzoek van de man, bloedonderzoeken en dergelijke. Vragen die dan centraal staan: is er een goede eisprong? Wat is de zaadkwaliteit? Kunnen eicel en zaadcel bij elkaar komen?
Bij de vrouw kan er bijvoorbeeld sprake zijn van een hormoonstoornis, waardoor er problemen zijn met de cyclus of de rijping van de eicellen. Bij de man kan er onder meer sprake zijn van een tekort aan goede of voldoende bewegende zaadcellen. Daarnaast kunnen er allerlei andere oorzaken zijn van verminderde vruchtbaarheid of zelfs onvruchtbaarheid. Soms is aanvullend onderzoek nodig om de oorzaak te achterhalen. Denk aan onderzoek naar de doorgankelijkheid van de eileiders bij de vrouw, urologisch onderzoek bij de man. In ongeveer 20% van de gevallen wordt er geen reden gevonden.
Afhankelijk van de uitslagen van onderzoek kan de gynaecoloog een passende behandeling voorstellen. In grote lijnen kun je die onderverdelen in twee categorieën:
Deze behandelingen zijn vooral bedoeld voor mensen die minder of niet vruchtbaar zijn, maar bij wie de onderliggende oorzaak te beïnvloeden is. Op deze wijze kan er na behandeling/beïnvloeding mogelijk wel sprake zijn van het tot stand komen van een zwangerschap via de normale liefdesgemeenschap tussen man en vrouw.
Er zijn verschillende soorten behandelingen die daarbij kunnen helpen:
Het is fijn als de vruchtbaarheid met de bovengenoemde methodes hersteld kan worden. Maar in lang niet alle gevallen lukt dat. Dan is er de mogelijkheid om gebruik te maken van geassisteerde voortplanting.
Deze behandelingen zijn vooral bedoeld voor stellen die niet door gewone seksuele omgang in verwachting kunnen raken en waarbij een behandeling gericht op herstel van de vruchtbaarheid niet aan de orde is of niet tot een zwangerschap heeft geleid. Bij deze behandelingen komt de zwangerschap niet tot stand via de normale liefdesgemeenschap tussen man en vrouw, maar met de hulp van medische middelen.
Welke behandelingen zijn er?
Zwanger worden, kinderen krijgen: het is niet vanzelfsprekend. Het verlangen naar kinderen is wel een heel Bijbels verlangen. God heeft het ingebed in Zijn scheppingsopdracht. Als de kinderzegen echter uitblijft, kom je voor keuzes te staan: keuzes die vragen om persoonlijke afwegingen. Wat is Bijbels, ethisch gezien verantwoord, goed handelen in dezen? We noemen vier ethische denklijnen die hier belangrijk zijn.
Hierbij speelt de vraag of je de bevruchting mag loskoppelen van de intieme omgang tussen man en vrouw. In de schepping is het ontvangen van kinderen onlosmakelijk verbonden met het zich in liefde aan elkaar geven in de geslachtsgemeenschap. Onder christenen zijn hier verschillende gedachten over. Er zijn mensen die ervan overtuigd zijn dat je deze verbinding niet mag loskoppelen. Voor behandelingen gericht op herstel van de natuurlijk vruchtbaarheid zien zij wel ruimte, maar voor geassisteerde (kunstmatige) voortplantingsmethoden niet. Anderen zien geen principieel verschil tussen het langs medische weg tot stand laten komen van een bevruchting en het medisch behandelen van andere gezondheidsproblemen, waarbij je ook niet altijd tot herstel van de oorspronkelijke natuurlijke situatie kunt komen.
Als er bij IUI sprake is van bevruchting, vindt deze plaats in het lichaam van de vrouw. Het mysterie van de bevruchting vindt plaats waar het natuurlijk is bedoeld: de moederschoot. Bij ivf/ICSI vindt dit plaats in het laboratorium en wordt het embryo pas daarna teruggeplaatst in het lichaam van de vrouw. Daarmee wordt de bevruchting veel meer een medische handeling waar de rol van menselijk handelen veel groter is. Het is belangrijk om als stel te wegen wat daarin voor jullie een verantwoorde keuze is.
Er is een mogelijkheid om gebruik te maken van donorcellen (zaad of eicel). De Bijbel laat zien dat seksualiteit en de daarbij behorende kinderzegen binnen het huwelijk een veilige plek heeft. Bij kunstmatige inseminatie met donorcellen is het kind dat geboren wordt niet het biologische kind van beide huwelijkspartners, maar van de man/vrouw en de donor. Er is dan sprake van ‘een derde’ in het huwelijk. De NPV is ervan overtuigd dat je hiermee Bijbels gezien een grens overschrijdt.
De bevruchting is het prilste begin van uniek nieuw menselijk leven. Dat leven is beschermwaardig vanaf dat moment. Wanneer als gevolg van een behandeling dat prille leven – bedoeld of onbedoeld – ten gronde gaat, ga je Bijbels gezien een grens over. Dit speelt met name bij ivf/ICSI. Zie voor meer informatie de themapagina hierover.
In het hele proces van afwegen of je wel of niet gebruikmaakt van deze mogelijkheden, blijft het belangrijk om te kijken naar het bredere perspectief waarin ons leven staat. Bijbels gezien is vruchtbaar leven meer en breder dan het ontvangen van een eigen kindje. Dit neemt de pijn van kinderloosheid niet weg. De onbeantwoorde kinderwens plaatst mensen midden in de grote vragen van het leven: wat is het doel van mijn bestaan, ook als onze kinderwens niet wordt beantwoord?
De NPV zet zich al ruim veertig jaar in voor de zorg voor het leven. Vanuit christelijk patiëntenperspectief zijn wij dé vraagbaak voor al je ethische vragen. Je kunt met deze vragen bij ons terecht voor een deskundig en persoonlijk advies. Wij beschikken over veel inhoudelijke informatie en een uitgebreid netwerk waarmee we je van dienst kunnen zijn.
Voor deze vragen kunnen jullie contact opnemen met de NPV-Advieslijn, zo nodig 24 uur per dag, 7 dagen per week.
NPV-AdvieslijnWilt u ook nieuwsberichten tonen van een afdeling bij u in de buurt?
03 april 2025
Een onvervulde kinderwens is verdrietig. Het is invoelbaar dat mensen met een sterke kinderwens draagmoederschap als een oplossing zien. Maar een op zichzelf legitieme wens kan niet tegen elke prijs worden gerealiseerd. Zeker niet als daar ook anderen bij betrokken zijn. Vanuit dit perspectief reageert de NPV met een brief aan de Tweede Kamer op het WODC-rapport ‘Het gedragen kind, prevalentie en praktijk van draagmoederschap in Nederland’.
13 maart 2025
Reactie van de NPV op het wetsvoorstel ‘Wijziging van de Embryowet naar aanleiding van de derde wetsevaluatie.’
Voor de NPV is een belangrijk uitgangspunt dat menselijk leven niet puur instrumenteel te benutten is maar intrinsiek waardevol in zichzelf is. Wanneer menselijk leven valt in handen van bedenkers en makers en verwordt tot realisaties en creaties, schaadt dit de fundamentele en universele menselijke waardigheid. Wetenschappelijk onderzoek mag hoogstaande doelen hebben, ten dienste van de mens, maar niet ten koste van de mens.
06 maart 2025
Reactie van de NPV op het ‘Voorstel van wet van de leden Paternotte en Bevers tot wijziging van de Embryowet in verband met de afschaffing van het tijdelijk verbod op het doen ontstaan van embryo’s voor wetenschappelijk onderzoek.’
De NPV is er om u van goede informatie te voorzien. Wilt u ons helpen om daar ook in de toekomst mee door te kunnen gaan?
