Gezondheidstests zijn medische onderzoeken die je zelf kunt uitvoeren of door een bedrijf kunt laten doen. Je hebt daarvoor geen verwijzing van een arts nodig. Een gezondheidstest is iets anders dan een bevolkingsonderzoek, want dat is voor een specifieke categorie mensen. Een gezondheidstest is er voor iedereen. Een gezondheidstest wordt ook wel health check of gezondheidscheck genoemd. Je kunt een gezondheidstest soms kopen bij de drogist of de apotheek. Andere gezondheidstests worden aangeboden op internet of door commerciële bedrijven.
Op internet zijn er veel vragenlijsten over gezondheid te vinden. Zo meten deze bijvoorbeeld hoe groot de kans is dat je hooikoorts hebt, of een depressie. Ook kun je testen of je in de overgang bent. En als je wilt weten welk huidtype je hebt, kun je dat ontdekken aan de hand van een test. Na het beantwoorden van een aantal vragen zie je vaak direct de uitslag. Bij een test die aangeboden wordt door een commercieel bedrijf moet je soms eerst een e-mailadres invullen. Zo is het makkelijker om bijvoorbeeld nieuwsbrieven te versturen die bij de persoonlijke situatie aansluiten.
Voor sommige tests is speeksel, wangslijmvlies, urine of bloed nodig. Deze lichaamsmaterialen geven informatie over (risico’s op) een bepaalde ziekte. Een paar voorbeelden van zo’n gezondheidstest op lichaamsmateriaal die je zelf kunt doen, zijn:
Soms moet er lichaamsmateriaal of de test zelf opgestuurd worden naar een laboratorium. Na een paar dagen of weken krijg je de uitslag thuis toegestuurd. Denk bijvoorbeeld aan zelftests voor seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s) of DNA-tests.
Bij een total bodyscan wordt je hele lichaam onderzocht aan de hand van MRI- en CT-scans. In Nederland mag een total bodyscan niet buiten de huisarts om worden uitgevoerd. Maar er zijn wel bedrijven in Nederland die een total bodyscan aanbieden. De intake kun je dan vaak in Nederland doen, de scan zelf gebeurt in het buitenland. ‘Een apk voor je lichaam’ wordt zon scan vaak genoemd.
Een gezondheidstest kan een makkelijke manier zijn om informatie te krijgen over je lichaam. Je hoeft niet naar de dokter en je kunt testen zonder dat iemand dat weet. De uitslag van de test kan ervoor zorgen dat je gezonder gaat leven of naar de huisarts gaat. Zonder de test had je dat misschien niet gedaan.
Maar voorzichtigheid is wel belangrijk. De kwaliteit van gezondheidstests verschilt behoorlijk. Dat komt omdat er weinig eisen worden gesteld aan gezondheidstests. Een vragenlijst op internet kan door iedereen worden gemaakt, maar zijn vaak niet gecontroleerd. Andere zelftests hebben soms een keurmerk. Hoewel dit positief is, kan de betrouwbaarheid nog steeds verschillen.
Soms kloppen uitslagen niet. Je bent dan onterecht ongerust of juist onterecht opgelucht. En voor veel mensen is niet duidelijk wat de uitslag precies betekent. Het kan dan uiteindelijk alsnog goed zijn om naar de dokter te gaan.
Een bijzondere test die we hier graag nog willen noemen is een DNA-test. DNA bevat veel informatie over ons lichaam en wordt van generatie op generatie doorgegeven. Een DNA-test wordt soms gedaan om meer te weten te komen over stofwisseling, sportieve aanleg of (de kans op) ziektes. DNA-tests worden soms ook gebruikt om te kijken waar je vandaan komt of welke familiebanden je hebt.
Waar er allerlei verschillende soorten tests zijn, raden experts aan om uit te kijken met tests naar gezondheid, omdat de uitslagen vaak vaag zijn, je niet adequaat wordt begeleid en je je (onnodig) zorgen kunt gaan maken. Zij raden aan om bij zorgen over erfelijkheid of je gezondheid naar de huisarts toe te gaan[1]. Dit NOS-artikel [YG1] geeft een handig overzicht van hoe je tegen de verschillende commerciële DNA-thuistests kunt aankijken. Daaruit blijkt dat tests voor afkomst en verwantschap redelijk betrouwbaar zijn, maar dat deze tests je niet altijd verder brengen rond de kennis over gezondheid en ziekten. Op deze pagina kunt u meer lezen over DNA en DNA-tests.
Een aantal vragen waar u over na kunt denken, zijn:
De NPV schreef een brochure over de voor- en nadelen van een gezondheidstest met een checklist die helpt bij uw overweging om wel of niet te testen. Klik hier om de brochure te lezen.
Het is belangrijk om goed voor je lichaam te zorgen en daarin je verantwoordelijkheid te nemen. Tegelijkertijd moeten wij onze grenzen en beperktheid kennen. Ons leven ligt in Gods handen en voor veel zaken hebben we anderen nodig. Bijvoorbeeld om een goede diagnose te stellen. Bij serieuze zorgen kan een gezondheidstest een steuntje in de rug zijn, maar ook dan blijft de hulp van een professionele zorgverlener het belangrijkst.
Daarnaast vindt de NPV het belangrijk dat iedereen goed nadenkt over de keuze om wel/niet een gezondheidstest te (laten) doen. Vanuit het principe ‘beschermwaardigheid van het leven’ is het belangrijk dat gezondheidstests gezondheid en welzijn bevorderen. Om dit te bepalen is goede informatievoorziening nodig. Maar die is er nu nog lang niet altijd. De NPV heeft daarvoor verschillende keren aandacht gevraagd aan de Tweede Kamer en de staatssecretaris. En we schreven een voorlichtingsbrochure om mensen te helpen bij het maken van de keuze of ze wel of geen gezondheidstest gaan doen. Kijk hiervoor bij Meer weten.
Sommige christenen leven met de overtuiging dat gezondheidsonderzoek op gespannen voet staat met de voorzienigheid van God: ze willen niet vooraf bekijken of ze een mogelijke ziekte hebben, maar leven uit Gods hand ontvangen. Dat is hun goed recht. De NPV vindt het belangrijk dat dit ‘recht op niet weten’ altijd gewaarborgd wordt. En als iemand wel een zelftest wil doen, is het belangrijk dat er zorgvuldig omgegaan wordt met privacygevoelige, medische gegevens.
Veel Nederlanders hebben wel eens een gezondheidstest uitgevoerd. Steeds meer mensen vinden gezondheid erg belangrijk en doen er veel aan om ziekten te voorkomen of alles te weten. Maar als we vaak gezondheidstests gaan gebruiken, kan dit wel zorgen voor extra druk op de zorg. Iemand die schrikt van een uitslag van een gezondheidstest of niet goed weet wat de uitslag precies betekent, stelt onnodige vragen aan de zorg. Dit kan zorgen voor wachtlijsten, tekort aan personeel en stijgende zorgkosten. De Gezondheidsraad waarschuwt dat de ‘gewone’ zorg hierdoor onder druk kan komen te staan.*
*Bron: ‘Doorlichten doorgelicht’, Gezondheidsraad 2015, pag. 69.
De NPV zet zich al veertig jaar in voor de zorg voor het leven. We helpen je graag! Dat kan bijvoorbeeld op de volgende manieren:
Voor dit soort persoonlijke vragen is er de NPV-Advieslijn. De medewerkers staan u graag te woord, waar nodig 24 uur per dag, 7 dagen per week. U kunt contact opnemen via telefoon, e-mail of chat.
NPV-AdvieslijnWilt u ook nieuwsberichten tonen van een afdeling bij u in de buurt?
29 oktober 2024
Grote meerderheid NPV-leden doet vrijwilligerswerk en ziet kerkelijke gemeente als houvast in het nadenken over de toekomst
10 oktober 2024
Op 10 oktober 2024 was het weer zover: de jaarlijkse ontmoetingsdag van NPV-vrijwilligers.
08 oktober 2024
NPV-directeur Bert-Jan Heusinkveld was 25 september jl. te gast bij NPO Radio 1. Hij sprak met presentator Margje Korevaar-Fikse en een vertegenwoordiger van coöperatie De laatste wil over de stikstofcapsule #Sarco.
De NPV is er om u van goede informatie te voorzien. Wilt u ons helpen om daar ook in de toekomst mee door te kunnen gaan?