Met Katootje naar de Botermarkt

03 mei 2024

Van een vrijwilligster in de terminale thuishulp

Ik ben inmiddels al jaren vrijwilliger, maar nog altijd vind ik het een beetje spannend. Waar kom ik terecht? Hoe is de stemming? Wat zijn het voor mensen? Hoe staan ze tegenover een vreemde in huis? Hoe ziek is de zieke?

Natuurlijk bereid ik me voor. Ik weet in grote lijnen iets over de situatie en de context. Ik weet iets over medicatie en levensverwachting. Ik weet van de houding van de partner, en hoe die eraan toe is. Ik zoek van tevoren het adres op Google Maps, niet alleen om te weten waar ik heen moet, maar ook om een indruk te krijgen van de wijk, het milieu. En ik stap op de fiets …

Ik ben in de afgelopen jaren in heel wat huizen binnen geweest en in heel wat verschillende situaties terecht gekomen. Maar vooral heb ik veel mensen ontmoet. Het mag misschien vreemd klinken: wat zul je nog iemand ’ontmoeten’ aan het einde van diens leven? Tot je beseft: het gaat nog steeds om ’iemand’.  Die dan wel terminaal is, binnen afzienbare tijd sterven gaat, maar die niet ophoudt een mens te zijn. Het is nog altijd ’iemand’, een persoonlijkheid. Met wie ik als vrijwilliger kan praten, kan uitwisselen, een grapje kan maken, met wie ik een band kan aangaan, voor wie ik iets kan doen, die mij iets kan leren. En nee, dat is niet verdrietig of deprimerend, dat is alleen maar heel bijzonder. Ik deel graag een aantal van deze bijzondere en ontroerende ontmoetingen:

• Ik kom wekelijks bij iemand die er enorm naar uitkijkt dat ik haar zal voorlezen. Als ze daar na verloop van tijd de concentratie niet meer voor kan opbrengen, vinden we een alternatief in oude gedichtjes en liedjes. Had je me vijf jaar geleden gevraagd of ik samen met een oude dame ‘Met Katootje naar de Botermarkt’ zou zingen, dan had ik je ongelovig aangekeken.
• Een keurige dame die me vraagt of ik alsjeblieft haar pincet wil hanteren. Want ook bijna aan het eind van haar leven vindt ze het geen gezicht als er een haartje op haar kin zit. En ik snap dat. Dus ik doe het. Bijzonder.
• En die bijzonder grote mevrouw die zo wankel op haar benen staat, en toch per se naar de wc wil. Een heel klein wc’tje waar haar rollator niet in past. Bang dat ze misschien zal vallen, wil ik de deur op een kier laten staan. Waarop ze uitroept: ‘Néé, NIET koekeloeren hoor!’.
• Spijt dat we elkaar niet eerder zijn tegengekomen, heb ik bij de oude dame die op latere leeftijd filosofie is gaan studeren. Ze heeft overal pijn en kan bijna niets meer. Ze vraagt mij beschroomd haar te helpen in bed een andere houding te vinden. Ik zit op de rand van haar bed en ze zegt: ‘Zo bijzonder dat je dit doet.’ Wildvreemden voor elkaar en dan toch zo intiem. We moeten allebei huilen.
• De echtgenote die zó aan slapen toe is dat ze haar man zonder meer de hele nacht aan mij, een vreemde, overlaat. En die de volgende ochtend om 8 uur beneden komt en verzucht: wat heb ik lekker geslapen!
• De oude mevrouw die ’s ochtends vroeg in haar peignoir de tafel voor me dekt en een eitje voor me kookt, omdat ik na een nacht waken bij haar man ‘wel een ontbijtje verdiend heb’.
• De zoon die over zijn wrok heenstapt en tóch voor zijn zieke vader komt zorgen. Ik voel me overbodig en laat ze maar samen alleen.
• De vrouw die na lang aarzelen een weekendje weg gaat en voor mij een bed opmaakt, een bloemetje op het nachtkastje zet en een chocolaatje op het hoofdkussen legt met een kaartje met ’bedankt’ – alsof ik zelf óók in een B&B logeer. Ze laat haar zieke man met een gerust hart aan mij over. Niet omdat ze mij kent, maar omdat ze eraan toe is. Wat een vertrouwen.

Al deze bijzondere ontmoetingen… dat had ik een paar jaar geleden niet kunnen bedenken. Zoveel mensen die er nu niet meer zijn, maar die me wel bij blijven.

Wilt u ook van waarde zijn voor uw naaste? Kijk dan eens op npvzorg.nl/afdelingen of er een NPV-afdeling bij u in buurt is.
Nog vragen over het doen van vrijwilligerswerk? Stel ze gerust via thuishulp@npvzorg.nl of bel ons op (0318) 54 78 88 (ma t/n vrij van 9.00 – 12.30 u).