Chris Develing
Beleidsadviseur Onderzoek & Beleid
13 oktober 2023
Vorige maand organiseerde het RIVM samen met het leernetwerk KOOZ een symposium over onbedoelde zwangerschappen. De keynote-spreker was opvallend gekleurd over de mogelijkheden die een vrouw bij ongewenste zwangerschap heeft. Abortusarts en activist Rebecca Gomperts gaf een lezing waarin de abortuspil verheven werd als wondermiddel en waarin het liberale abortusbeleid van Nederland te streng werd genoemd. Dat werd echter niet door iedereen voor zoete koek geslikt. En terecht.
Zo’n 140 vrouwen en 3 mannen lieten zich op 23 september jl. informeren over een aantal projecten rond hulpverlening bij onbedoelde zwangerschap. Doel van de bijeenkomst was om verschillende professionals aan elkaar te koppelen en zo de hulpverlening aan (kwetsbare) onbedoeld zwangere vrouwen te verbeteren.
Het frame van de ongevaarlijke abortuspil
De hoofdlezing was dan ook een vreemde eend in de bijt. Die presentatie ging volledig over (de historie van) abortus, terwijl de deelsessies meer focus hadden op onbedoelde zwangerschappen. Rebecca Gomperts werd desondanks onthaald als een heldin. Binnen feministische kringen is Gomperts dan ook een soort vrijheidsstrijder, die niet accepteert dat er vrouwen zijn zonder toegang tot abortus. Je kon merken dat abortus haar “heilige huisje” is, omdat ze erover sprak als een soort ritueel gebaar waarmee iedere vrouw haar vrijheid volledig kan omarmen. Abortus is voor haar dan ook zo normaal geworden dat ze de gevaren daarvan niet meer lijkt te overzien.
‘Paracetamol is gevaarlijker dan de abortuspil’, leek haar voornaamste mantra die middag. Ze sprak deze stelling wel drie keer uit in een tijd van 45 minuten. Slechts één van die keren voegde ze daar vluchtig aan toe dat het gaat om een vergelijking tussen de abortuspil en een overdosis paracetamol. Opvallend, want bijna alle goedgekeurde (genees)middelen zijn veiliger dan een overdosis paracetamol. Dergelijke frames zijn kenmerkend voor de gedramde werkelijkheid die de lobby rondom abortusrechten steeds vaker uitstraalt.
Abortus is geen snoepje
Er was ruimte voor vragen uit het publiek. Een jonge vrouw nam als eerste het woord: ‘Ik werk met jongeren en wat u hier schetst is echt niet hoe dat in de praktijk gaat. Die meiden weten totaal niet wat ze moeten verwachten wanneer ze de abortuspil innemen.’ Gomperts probeerde ertussen te komen maar werd onderbroken door dezelfde getergde jongerenwerker: ‘U doet hier alsof het een snoepje is!’
De rest van de zaal viel een beetje stil, misschien omdat de meeste aanwezigen wel begrepen dat de jongerenwerker een punt had. Maar misschien toont die stilte ook wel aan hoe moeilijk we het vinden om kritisch te zijn op feministische “heilige huisjes”. Toch had de vrouw in het publiek gelijk. Zo was er bij Gomperts nul erkenning voor het feit dat abortus altijd een dilemma is. Sterker nog, volgens Gomperts moeten we af van het idee dat iedere zwangerschap er één teveel is. Daarom wijst de abortusarts haar cliënten, naar eigen zeggen, niet meer proactief op de mogelijkheid van anticonceptie.
Abortuspillen per post
Het legaliseren van de verzending van abortuspillen per post zag Gomperts als een noodzakelijke stap. Met geen woord sprak zij over de problemen die het Verenigd Koninkrijk tijdens de pandemie had ondervonden, toen de verzending van abortuspillen daar gemeengoed werd. Sterker nog, ze noemde het feit dat abortusklinieken in Nederland tegen de implementatie van abortuspillen per postwaren, maar liet achterwege dat de waarschuwing van de klinieken ging over wat er in Engeland gebeurde. Daar kreeg een vrouw abortuspillen toegestuurd nadat ze had gelogen over haar zwangerschapsduur. Een illegale abortus bij 32 weken met een veel te hoge dosis abortusmiddelen was het gevolg.
Abortuslobby: zelfbeschikking boven leven
Mijn indruk is dat die late abortussen Gomperts niet veel doen. Ze liet zich ooit ontvallen dat de vrouw uiteindelijk bepaalt tot wanneer een zwangerschap mag worden uitgevoerd. Hoewel weinig mensen het beseffen, is die zienswijze in lijn met de manier waarop veel feministen het abortusdilemma zien: het gaat er niet om wanneer een mens rechten krijgt, maar om het feit dat de vrouw nooit kan worden verplicht een ander mensenleven in stand te houden.
Met die kennis besef je welke drive er achter de abortuslobby zit en waarom zelfs de kleinste belemmering (vijf dagen bedenktijd, abortus in het strafrecht) van deze groep moet verdwijnen. Het ongeboren kind speelt geen enkele rol. Terwijl het een feit is dat abortus(pillen) gigantische gevolgen heeft voor de ongeboren mens en diens toekomst. De abortuspil is zeker voor hen ook niet ‘veiliger dan paracetamol’ of zo ongevaarlijk als ‘een snoepje’; het is een middel om hun leven te beëindigen.
