30 oktober 2025
De uitslag van de verkiezingen is in grote lijnen een feit. Het is duidelijk dat D66 een grote partij zal worden. Dit is geen goed nieuws voor medische ethiek. Deze partij staat ver af van de NPV-standpunten.
Abortus
Volgens wetenschappers zijn de eerste 1000 dagen van de ontwikkeling van een mens cruciaal. Onze wet zegt dat het leven pas beschermwaardig is na 5,5 maanden zwangerschap. Het is volgens de NPV hoog tijd voor bezinning.
D66 is kartrekker als het gaat om abortus uit te breiden. Zij zijn initiatiefnemers van de nota ‘Toegang tot abortus is een mensenrecht’, die bij de stemming in september gelukkig geen meerderheid heeft behaald. Daarnaast willen zij het doden van ongeboren kinderen uit het strafrecht halen. GL/PvdA is het daarmee eens. Ook wil GL/PvdA vrouwen beschermen tegen intimidatie bij abortusklinieken. Ook de VVD stemt mee met D66 tégen het ongeboren leven. Het CDA, die voor ‘fatsoen’ pleit en uitgaat van de ‘fundamentele beschermwaardigheid van het leven’, spreekt zich tegelijkertijd uit voor de handhaving van de huidige abortuspraktijk.
De enige politieke partijen die in de praktijk sterk opkomen voor het ongeboren leven zijn ChristenUnie, Forum voor Democratie en SGP. Wel is er zichtbaar dat sommige andere partijen die vóór abortus zijn, zoals BBB en Ja21, bereid zeggen te zijn een kritisch gesprek over het onderwerp te voeren. Uit het verkiezingsprogramma van DENK blijkt dat ze abortus net als FvD actief willen inperken.
Euthanasie/Voltooid leven
Euthanasie brengt actief de dood. Het hoort daarom niet ‘thuis’ bij de zorg voor het leven. Deze zet zich tot het laatste moment in voor lichamelijk en geestelijk welzijn, met het diepste respect voor de waardigheid van elk mens.
Er ligt een wetsvoorstel van D66 in de Tweede Kamer dat versoepeling van de huidige euthanasiewetgeving mogelijk moet maken. Als de wet ‘Voltooid leven’ wordt aangenomen, kunnen ouderen die hun eigen leven voltooid vinden, worden geholpen om op een zelfgekozen moment zich van het leven beroven. Een medische grondslag voor hulp bij zelfdoding is dan niet meer nodig. Naast D66 spreekt ook VVD zich uit vóór dit idee. Wat betreft het CDA, die vóór de handhaving van de huidige euthanasiepraktijk is, gaat dit een stap te ver. Andere partijen met zetels die zich in het verkiezingsprogramma hiertegen hebben uitgesproken zijn BBB, CU, FvD, Ja21 en SGP.
Embryokweek
De NPV pleit voor bescherming van het embryo, voor begrenzing als het gaat om onderzoek met embryo-achtige structuren én voor bezinning op nog veel te beantwoorden vragen.Al tijdens de vorige kabinetsperiode hadden D66 en VVD wetsvoorstellen ingediend die de Embryowet zouden wijzigen. Zo moet een wetsvoorstel van de VVD de definitie van het embryo veranderen, waarbij het steeds minder helder wordt wat nu eigenlijk een embryo is. Als de definitie van embryo’s wordt vertroebeld, kan menselijk leven ook niet meer adequaat beschermd worden. Over dit wetsvoorstel gaat men in december weer debatteren.
Een ander wetsvoorstel van D66 en VVD moet het mogelijk maken embryo’s te kweken voor onderzoek én klonen tot stand te brengen om weefsels te oogsten. Embryo’s kweek je niet. Die koester je. BBB, CU en SGP hebben zich alvast tégen dit wetsvoorstel uitgesproken in hun verkiezingsprogramma. FvD heeft zich in het debat ook fel tegen het voorstel gekeerd. Het CDA heeft aangegeven dat zij niet bij voorbaat ‘nee’ zeggen tegen embryokweek. Bij veel Tweede Kamerleden heerst er nog verwarring over wat de consequenties van de twee voorstellen nu daadwerkelijk zijn.
Draagmoederschap
Het construct ‘draagmoederschap’ gaat over de diepe kinderwens van wensouders maar is tegen het fundamentele belang van het kind. Bij draagmoederschap wordt een vrouw zwanger gemaakt om het kind aan een ander te geven. De baby raakt gedurende 9 maanden echter diep gehecht aan de draagmoeder.
D66 heeft een wetsvoorstel ingediend dat ‘verantwoord draagmoederschap’ goed wettelijk moet gaan regelen. Het is niet mogelijk om ‘verantwoord draagmoederschap’ juridisch goed te regelen, omdat het niet bestaat. ChristenUnie en SGP hebben zich in hun programma tégen deze praktijk uitgesproken. Partij voor de Dieren, VVD scharen zich in deze expliciet achter D66.
Gender en ‘conversiehandelingen’
Het idee dat geslacht niet aangeboren en niet onveranderlijk is, wint terrein. Dit idee is onverenigbaar met een realistische visie op het menselijk leven. Van alle vormen van diversiteit is het verschil tussen mannen en vrouwen het meest universeel.
De partijen CDA, D66, GL/PvdA, PvdD, SP en VVD laten zich in hun programma’s specifiek uit om het concept gender leidend te maken in de wet. Partijen die stappen ondernemen om het gegeven geslacht zijn rechtmatige plek te geven, zijn ChristenUnie, FvD, PVV en SGP.
Over het onderwerp ‘gender’ is in september een belangrijk wetsvoorstel over ‘conversiehandelingen’ door de Tweede Kamer gekomen. Met de conversiewet zou het krachtig ontraden van een schadelijk transitietraject, strafbaar kunnen worden. Het bespreken van een diagnose, van de onomkeerbare gevolgen én van alternatieven zou nóóit verboden mogen worden. ChristenUnie, DENK, FvD, PVV, SGP hebben zich tégen dit wetsvoorstel gekeerd. Het wordt spannend nu het wetsvoorstel bij de Eerste Kamer ligt.
Bescherming of relativering en dehumanisering?
We beleven een politiek instabiele situatie en de vraag is op welke termijn er een regeerakkoord zal zijn. Desondanks passeren grensverleggende initiatiefwetsvoorstellen op het gebied van medische ethiek de Tweede Kamer. Dit vraagt om alertheid, te meer omdat veel Kamerleden onbekend zijn met dit specifieke terrein. Kennis en inzicht zijn van groot belang. De NPV investeert hierin en gaat ook met Kamerleden in gesprek. Diepste levensbeschouwelijke overtuigingen spelen bij iedereen een rol. Er staat wat op het spel: staan politici voor de bescherming van menselijk leven of dragen zij bij aan een verdere relativering of dehumanisering?
