15 augustus 2018
Wijziging in de wet op bevolkingsonderzoek
Achtergrond
Recent publiceerde minister De Jonge van VWS een voorstel tot wijziging van de Wet op het bevolkingsonderzoek (Wbo). De wijzigingen gaan vooral over ‘health checks’, daarover zijn in de huidige wet (uit 1992) nog geen regels opgenomen. Health checks zijn gezondheidsonderzoeken zoals de total body scan. Burgers kunnen zelf voor deze onderzoeken kiezen. Een van de wijzigingen die de minister voorstelt is een verplichte vergunning voor total bodyscans. Zo wil hij burgers beter te beschermen tegen onzorgvuldige onderzoeken. Ook wil hij de keuzevrijheid van mensen over het gebruik bevolkingsonderzoek – waaronder ook health checks vallen – bevorderen.
In de achterliggende tijd is er veel te doen geweest rondom preventief gezondheidsonderzoek op eigen initiatief. Zo is er veel discussie over de total bodyscan. De vorige minister van VWS, minister Schippers overwoog af te stappen van een vergunningsplicht voor preventieve onderzoeken zoals de bodyscan. Minister De Jonge wil echter wel vasthouden aan de vergunningsplicht voor onderzoeken waarbij gebruik wordt gemaakt van ioniserende straling, een straling die ook bij de total bodyscan wordt gebruikt. In de voorliggende wetswijziging worden bevolkingsonderzoeken ingedeeld in drie categorieën:
- Onderzoeken zonder medisch risico, waarvoor geen nadere regels komen.
- Onderzoeken waarvan de uitvoering een medisch risico met zich meebrengt. Deze onderzoeken mogen alleen verricht worden als ze voldoen aan professionele standaarden en normen.
- Onderzoeken waarbij (risico-indicatoren voor) ernstige ziekten of aandoeningen kunnen worden aangetroffen waarvoor geen behandeling of preventie mogelijk is, onderzoeken waarbij ioniserende straling wordt toegepast én onderzoeken die zich richten op dezelfde ziekten en aandoeningen als de bevolkingsonderzoeken die de rijksoverheid aanbiedt.
Voor onderzoeken die vallen onder categorie 3 wil de minister een vergunningsplicht. De vergunning wordt alleen verleend na een advies van de Gezondheidsraad.
Kritiek op de voorgestelde wijzigingen
In de achterliggende weken was het mogelijk om te reageren op de voorgestelde wijzigingen. Deze week bleek dat er door veel organisaties kritiek is geuit, bijvoorbeeld door artsenfederatie KNMG. Zij vinden het bijvoorbeeld niet goed dat er geen eisen worden gesteld aan de eerste categorie testen. Want op onderzoeken die vallen onder categorie 1 kunnen wel degelijk vervolgonderzoeken volgen die medische risico’s met zich mee kunnen brengen. De NPV onderschrijft de kanttekeningen die geplaatst zijn bij het voorstel tot wijziging van de Wbo. Het is belangrijk dat mensen betrouwbare informatie krijgen over voordelen, risico’s en mogelijke medische en persoonlijke gevolgen. Wat ons betreft hebben aanbieders hierin een grote verantwoordelijkheid. Als zij dat niet uit zichzelf oppakken, zou de overheid moeten ingrijpen.
Geïnformeerde keuze: wil ik alles weten?
De NPV vindt het belangrijk dat mensen zich bewust zijn van de mogelijke impact die health checks kunnen hebben. Om die reden hebben wij begin 2018 – op basis van onderzoek van het Prof. dr. G.A. Lindeboominstituut – de voorlichtingsbrochure ‘Wil ik alles weten: health checks – feiten, valkuilen en de rol van uw arts’ ontwikkeld. In deze brochure wordt uitgelegd wat health checks zijn en welke er allemaal bestaan. U ontdekt welke factoren een rol spelen als u besluit om wel of niet een zelftest te ondergaan en welke vragen u zich zou kunnen stellen bij deze overweging. Ook komen huisartsen in deze brochure aan het woord. U kunt de brochure hier downloaden en de gedrukte versie kunt u tegen administratiekosten bestellen in de webshop.
Wilt u doorpraten met iemand over health checks zoals de total bodyscan om te weten of het iets voor u is? Of heeft u een total bodyscan ondergaan en wilt u doorpraten over de uitslag? Neem contact op met de NPV-Advieslijn via (0318) 54 78 88 of via npv-advieslijn@npvzorg.nl. U kunt ook met de advieslijn chatten.
Vervolg
De minister en zijn medewerkers gaan nu de kritiek verwerken in het gewijzigde wetsvoorstel. Daarna zal het waarschijnlijk worden aangeboden aan de Tweede Kamer.
Lees meer over de wetswijzigingen.
