01 februari 2018
Ze kunnen aandoeningen vroegtijdig opsporen en ongerustheid wegnemen. Maar of health checks echt gezondheidswinst opleveren? Daarvoor is het bewijs nogal mager. Er was dan ook veel scepsis te beluisteren tijdens het symposium ‘De goede health check’ op 29 januari. Eerder die dag had ethicus Theo Boer zijn boek ‘Komt een test bij de dokter’ gepresenteerd.
De discussie cirkelde onder meer om het commerciële karakter van de tests. Boer reisde nadat hij het onderzoek had afgerond, zelf naar Duitsland af om een total bodyscan aan den lijve te ondervinden en werd kort voor de geplande datum twee maal gebeld door een ‘redelijk strenge’ dame, die hem erop wees dat de check niet zou doorgaan als hij niet tijdig zou betalen.
Net als Boer onderging ook Paulus Lips, huisarts en bestuurslid bij de LHV, ooit vrijwillig een bodyscan. ‘Het zag er allemaal prachtig uit. Toch was ik nogal van slag. Want ik weet: het is een valse, beperkte zekerheid.’
Zijn bezwaar is dat Prescan en andere aanbieders van health checks geen gezondheidsdoelstelling hebben maar handelen vanuit commercieel oogpunt. Grote moeite heeft hij met het feit dat juist de groepen met de laagste inkomens, en dus de laagste levensverwachting en grootste gezondheidsrisico’s, veel minder worden bereikt met de health checks. Hij deed een klemmende oproep aan de aanbieders: ‘Jullie zoeken het in de verkeerde groep; richt je op een zinvolle doelgroep.’
Charlotte Ariese, beleidsmedewerker bij de NPV, presenteerde de patiëntbrochure ‘Wil ik alles weten’ en legde de zaal aan de hand van enkele casussen uit de brochure een aantal dilemma’s voor. Heeft het bijvoorbeeld zin om op straat een bloedsuikermeting te laten doen? Ze adviseerde iedereen die een test overweegt, de checklist goed door te nemen.
Bescherming tegen risico’s
De roep om een keurmerk viel regelmatig te beluisteren. Corrette Ploem, gezondheidsjurist bij het AMC: ‘Zelfbeschikking is belangrijk, maar bescherming tegen risico’s van health checks evenzeer.’
Yrrah Stol, onderzoeker van het Erasmus MC, heeft aanbieders van verschillende health checks geïnterviewd en constateerde dat ze testen aanbieden die ironisch genoeg volgens hun eigen criteria onder de maat zijn.
Tijdens de discussie met de zaal werd de rol van de huisarts onder de loep genomen. Een radioloog bij Prescan vertelde dat er ‘heel veel mensen’ een check laten doen omdat ‘ze niet gehoord worden bij de huisarts.’ Ellen van Gijsel van bloedwaardentest.nl had vergelijkbare ervaringen. ‘Wij krijgen vaak boze mensen die vertellen dat de huisarts dit en dat niet wil meten.’ Huisarts Lips: ‘Ik bestrijd ook de individuele voordelen niet van het doen van een health check. Maar mijn grootste angst is dat ze iets vinden waar ze niets mee kunnen.’
Lees het volledige verslag
Bekijk de powerpointpresentaties
Bekijk de patientenbrochure
