Hannah Beijeman
Beleidsadviseur Onderzoek & Beleid
26 juni 2025
Afgelopen maandag 16 juni werd in de Tweede Kamer een initiatiefnota van NSC behandeld. NSC vindt dat er duidelijkheid nodig is over waarom euthanasie bij psychisch lijden de afgelopen jaren is toegenomen. Daarnaast is volgens hen ‘uitzichtloosheid’ van het lijden moeilijk wetenschappelijk objectief vast te stellen. Ze pleiten voor een tijdelijke stop (moratorium) op euthanasie bij psychisch lijden bij mensen onder de 30 jaar. De NPV herkent de zorg van de partij over de stijging van euthanasiegevallen, vooral onder jongeren.
Stijging
Ria de Korte (NSC) verdedigt de nota: “Euthanasie bij psychisch lijden was voorheen een zeldzaamheid, maar groeit nu naar meer dan 240 gevallen in 2024 waarvan 30 er jonger waren dan 30 jaar en het waren bijna allemaal meisjes. Euthanasie bij psychisch lijden wordt daarmee in de top 10 van de doodsoorzaken van deze leeftijdsgroep. In 2023 kregen 4 minderjarige psychiatrische patiënten euthanasie. Dat is absoluut ongekend in de rest van de wereld.”
Stijging “zorgvuldig tot stand gekomen”
Staatssecretaris Karremans (VVD) is tevreden over de euthanasiepraktijk. Volgens hem is een stijging niet per definitie slecht. “Als het zorgvuldig gebeurt en individuele gevallen zorgvuldig worden gewogen volgens de wetgeving die we hebben en volgens de richtlijnen die er zijn, dan kunnen we spreken van een zorgvuldige euthanasiepraktijk in Nederland — niet als er sprake is van een daling. Daar zeg ik wel bij dat ZonMw nu onderzoek uitvoert naar de factoren die onder andere aan deze stijging bijdragen.”
Dus als een stijging maar zorgvuldig tot stand komt, hoeft er niets aan de hand te zijn. Volgens de NPV is een stijging wél slecht nieuws en daarom onderstrepen we het belang van onderzoek hiernaar.
Onomkeerbare beslissing
Boomsma (NSC): “Wij denken dat op dit moment de onzekerheid over de toepassing van euthanasie bij psychisch lijden van dien aard is dat we nu een pas op de plaats zouden moeten maken, zeker bij jonge mensen voor wie niet goed te voorspellen is of er niet toch nog andere oplossingen en andere perspectieven kunnen ontstaan, zeker ook gezien de onomkeerbaarheid van euthanasie.” Volgens hem is er een groot risico van het uitblijven van een moratorium. Terwijl er onderzoek noodzakelijk is onder andere naar de vraag is welke objectieve medische maatstaven noodzakelijk zijn bij het nemen van deze onomkeerbare beslissing, kunnen we ons volgens hem niet veroorloven dat er tóch euthanasie verricht wordt bij mensen voor wie er mogelijk andere oplossingen waren.
Voorstel “héél kwalijk”
Evenals voor staatssecretaris Karremans is het voor Wieke Paulusma (D66) het belangrijkst dat de euthanasie zorgvuldig plaatsvindt. Ze is van mening dat het oordeel moet worden overgelaten aan de professionals, niet aan de Tweede Kamer. Het idee dat er aan de euthanasiewetgeving getornd wordt, vindt Paulusma “een hele kwalijke ontwikkeling”.
De NPV stelt vast dat mevrouw Paulusma niet tegen een gesprek over euthanasie is – bijvoorbeeld over het D66-wetsvoorstel Voltooid Leven – alleen niet als dat gesprek over een bezinning of mogelijke inperking gaat.
Ook hoop zonder behandelopties
“We weten vrijwel niets over de vooruitzichten van de patiënten met een depressie, eetstoornissen of suïcidale gedachten. Ook niet als zij zeer ernstig lijden. (…) Door het leven te beëindigen van jonge mensen, ontnemen we hun ook de kans om beter te worden”, zegt Ria de Korte. Volgens haar wordt het criterium van uitzichtloosheid te beperkt ingevuld. Er wordt vooral gekeken naar mogelijke behandelopties, terwijl uitzichtloosheid méér is dan dat. “Soms worden mensen beter, niet dankzij, maar ondanks behandeling.”
De motie over het invoeren van het moratorium is deze week verworpen. SGP, CU, DENK, PVV, NSC en FvD waren vóór de motie.
Niet helpen doden, maar helpen leven
Euthanasie brengt actief de dood. Het hoort daarom niet bij de zorg voor het leven. Mensen die psychisch lijden moeten om zich heen overtuiging kunnen proeven bij diegenen die hen omringen.
Overtuiging dat elk leven waardevol is.
Overtuiging dat wij je niet de dood zullen aanbieden, maar je zullen helpen leven.
