Elise van Hoek
Manager Onderzoek & Beleid
07 mei 2021
Niet eerder steeg het aantal euthanasiemeldingen zo hard als in coronajaar 2020. De toetsingscommissies ontvingen 6.938 meldingen, 9 procent meer dan het jaar ervoor. Dit is extra opmerkelijk, omdat het Expertisecentrum Euthanasie juist in 2020 wekenlang geen euthanasie uitvoerde.
Bij het Expertisecentrum Euthanasie (voorheen de Levenseindekliniek) daalde het aantal beschikbare artsen en verpleegkundige als gevolg van de coronacrisis met twintig procent. Sommigen konden geen euthanasie uitvoeren vanwege een eigen kwetsbare gezondheid of omdat ze harder nodig waren in de zorg. Ook het aantal beschikbare psychiaters halveerde, terwijl de euthanasievraag van psychiatrisch patiënten bij hen juist verdubbelde. Dit had wachtlijsten tot gevolg.
Euthanasie is onomkeerbaar
In Nederland wordt euthanasie achteraf getoetst, dus nadat de patiënt is overleden. Mochten er fouten worden geconstateerd, dan is dat voor de patiënt onomkeerbaar. Het is van groot belang dat we ons dat bewust zijn, omdat euthanasie toenemend bij patiënten wordt uitgevoerd die nog jaren zouden kunnen leven. Daarnaast weten we dat mensen terug kunnen komen op hun doodswens, als er veranderingen van buitenaf in hun situatie optreden.
Te weinig toetsing
Vanwege corona werd de keuze gemaakt dat de tweede arts die de euthanasievraag controleert (de SCEN-arts) de patiënt digitaal sprak. Daarnaast blijkt uit het jaarverslag van de toetsingscommissies dat slechts 4,5 procent van de dossiers op tafel komt bij alle leden van de toetsingscommissie. Als er geen vragen zijn, mag de secretaris ervoor kiezen zelf dossiers af te handelen, wat in het overgrote deel van de dossiers, namelijk 95,5 procent, gebeurt.
Grenzen aan euthanasie
Euthanasie – het doden van een patiënt op diens verzoek – blijft een handeling die huiver oproept. Niet voor niets geven steeds meer artsen (die niet werkzaam zijn het Expertisecentrum Euthanasie) hun schroom en grenzen aan in het toedienen van euthanasie. Ernstig is als er omstandigheden zijn die de zorgvuldigheid onder druk zetten. Nog ernstiger is het dat de euthanasievraag stijgt in een jaar met grote zorg- en samenlevingsproblemen. Het is daarom volkomen terecht dat CU, JA21 en SGP over deze kwestie Kamervragen hebben gesteld. Er zijn veel vragen te stellen die een doordacht antwoord verdienen.
